Omacnica prosowianka (Ostrinia nubilalis) to najgroźniejszy szkodnik kukurydzy. Średnie straty w plonie przy jej żerowaniu wynoszą około 15%, przy dużej gradacji 20-30% a przy braku działań zwalczających może doprowadzić do całkowitego spustoszenia plantacji. Żeruje nie tylko na kukurydzy, ale także na wielu innych roślinach. Miejsca uszkodzeń stają się oknem dla patogenów. Jak rozpoznawać i zwalczać tego szkodnika?
Omacnica prosowianka żeruje głównie na kukurydzy (doprowadzając do znacznych strat), ale przy braku pokarmu jej larwy mogą atakować także proso, paprykę, chmiel, winorośl i buraka cukrowego. Omacnicę spotyka się na następujących chwastach: bylicach, pokrzywach, komosach i rdestach. To niepozorny owad występujący pospolicie na terenie całego kraju.
Charakterystyka omacnicy prosowianki
Omacnica prosowianka to motyl nocny należący do rodziny omacnicowatych (Pyralidae). Imago (owad dorosły) osiąga 10-15mm długości przy rozpiętości skrzydeł dochodzącej do 34mm. Samce mają większe skrzydła od samic. U samców pierwsza para skrzydeł (beżowo-brązowawa) jest ciemniejsza od drugiej. U obu par widać jaśniejsze, poprzeczne paski. U samic jasnożółte lub beżowe skrzydła są ciemno obrzeżone z dwoma falistymi liniami (pierwsza para) oraz jasnym wzorem przechodzącym przez środek (druga para). Samice składają jaja pod koniec wiosny oraz na początku lata. Jaja są jasne, zebrane grupowo po 5-30. Wylęgają się z nich niewielkie (1-2mm) gąsienice o wyraźnie segmentowanym, jasnym ciele i ciemnej główce. Przechodzą pięć stadiów rozwojowych – w ostatniej fazie gąsienice mają ciała o długości 19-25mm. Zimują w resztkach pożniwnych i w chwastach o grubych łodygach. Tam przepoczwarczają się (w maju). Wyloty dorosłych owadów odnotowuje się zwykle od końca czerwca do sierpnia. Omacnica w ciągu roku wydaje zwykle jedno pokolenie, dużo rzadziej dwa.
Szkodliwość gąsienic omacnicy
Larwy omacnicy zaczynają żer od razu po wykluciu z jaj. Żywią się liśćmi, pochwami liściowymi i zawiązkami kolb. Ograniczają wzrost i rozwój kukurydzy. Starsze gąsienice wgryzają się także do kolb dojrzewającej kukurydzy oraz do pędów. W rezultacie doprowadzają nie tylko do osłabienia roślin, ale także do łamania pędów i niszczenia ziarna. Objawy są widoczne – kukurydzę trzeba obejrzeć z bliska. To wygryzione otwory wlotowe zanieczyszczone trocinami oraz uszkodzone ziarna. Żerowanie omacnicy prosowianki jest powiązane ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia chorób grzybowych. Konsekwencją wzmożonego ataku szkodników (i uszkodzenia ziaren) jest często fuzarioza kolb.
Zapobieganie gradacji szkodników
Kluczem w walce z omacnicą prosowianką w uprawie kukurydzy (i nie tylko) jest...zapobieganie jej występowaniu. Duże znaczenie ma zmianowanie – szkodnik najintensywniej rozwija się w uprawach monokulturowych. Wybieranie odmian mało podatnych jest trudne, gdyż badania są często nieobiektywne i trudne do realizacji (potrzeba kilku lat sprawdzania). Jedno jest pewne – w rejonach, gdzie pojawiły się owady, należy unikać uprawy odmian najwcześniejszych. Występowanie szkodnika można ograniczyć przez wiosenne talerzowanie. Resztki pożniwne powinno się dokładnie rozdrobnić i głęboko przyorać. Pozostawienie kukurydzianego ścierniska to otwarta furtka dla omacnicy (dobre warunki do zimowania). Warto także walczyć z zachwaszczeniem (zwłaszcza powyżej wymienionymi gatunkami). Dotyczy to nie tylko miejsca uprawy, ale także sąsiadujących pól.
Bezpośrednie zwalczanie
Progiem zagrożenia po przekroczeniu którego powinno się zastosować chemiczne środki ochrony roślin jest 15% uszkodzonych roślin w uprawie na ziarno oraz 30 – 40% roślin uprawianych na kiszonkę. Można monitorować także ilość jaj (6 – 8 złóż jaj przypadających na ok. 100 roślin). Obserwacje zaleca się prowadzić od połowy czerwca. W tym wypadku zabieg stosuje się po 5-10 dniach od liczenia.
Coragen® 200 SC to unikatowe rozwiązanie w walce z omacnicą prosowianką
Coragen® 200 SC jest nowoczesnej klasy insektycydem służącym do zwalczania omacnicy prosowianki. Substancją czynną jest chlorantraniliprol, o nazwie handlowej RYNAXYPYR ®, który poprzez wpływ na gospodarkę wapniową powoduje wyczerpanie się zasobów tego pierwiastka w organizmie szkodnika, w wyniku czego następuje paraliż mięśni oraz śmierć owada. To unikatowe rozwiązanie wyróżnia Coragen® 200 SC na tle innych, obecnie dostępnych na rynku, insektycydów oraz sprawia, że preparat odznacza się bardzo wysoką skutecznością oraz doskonale sprawdza się w strategiach zarządzania odpornością.
Bezpieczny jak Coragen® 200 SC
Badania polowe wykazały brak istotnego wpływu środka Coragen® 200 SC na rozwój kruszynka (Trichogramma brassicae), będącego naturalnym sprzymierzeńcem plantatorów kukurydzy w walce z omacnicą prosowianką oraz na owady zapylające, a także ssaki, ryby oraz ptaki.
Wydłużone działanie i mniejszy wpływ temperatur
Coragen® 200 SC, w wielu doświadczeniach pokazuje działanie nawet do 3 tygodni, przy czym na jego działanie dużo mniejszy wpływ ma temperatura, jak to jest w przypadku pyretroidów. Temperatury letnie w łanie nawet nocą wykluczają zabiegi wieloma takimi produktami. Dzięki wydłużonemu działaniu, produkt w kukurydzy cukrowej, można stosować zwykłym opryskiwaczem w ostatnim momencie możliwości wjechania w łan.